Vlag

Vlag

Het stond al op mijn lijstje van onderwerpen voor deze ’museumstukjes’, maar nu hij deze week min of meer in het nieuws was, kon ik er niet langer omheen. Onze eilander vijfkleur. Zou er een vlag meer populair zijn dan die van ons eiland? Vooral de vlag als autosticker kom je overal tegen.
Ik hoorde eens het verhaal van mensen die al jaren een sticker achterop hun auto hadden en waarvan blijkbaar de buren zich al even lang afvroegen wat die kleuren te betekenen hadden. Toen er een tweede auto in het straatbeeld verscheen met eenzelfde sticker erop werd er dan toch geïnformeerd van wat voor geheimzinnige groep de buren deel uit maakten. Ben je eenmaal op het eiland geweest, dan vergeet je de kleurige vlag nooit meer. Ook de vlag zelf kom je aan de wal af en toe tegen; in de Achterhoek zagen we hem in een week tijd op twee plekken wapperen.

De vlag en ons wapen (waarover een andere keer meer) hadden oorspronkelijk dezelfde vijf kleuren. Het versje wat we nu kennen over de vlag, was dan ook bedoeld voor het wapen:
‘Rode wolken
Blauwe lucht
Gele helmen
Groen gras
Wit zand
Dat is het wapen / de vlag van Schellingerland.’
En nee, geen rode daken, dat is later bedacht, waarschijnlijk omdat niet iedereen de rode wolken begreep. Die begrijp je pas als je ze bij zonsopkomst of zonsondergang gezien hebt. Alle vijf kleuren hebben hun afkomst uit de natuur, gelukkig ook maar, die vijf natuurlijke elementen zullen altijd blijven, in tegenstelling tot de daken die nu vaak zwart zijn.

Dat onze vlag zo populair is en overal gezien wordt is niet nieuw. In de 16e en 17e eeuw voeren zeer veel schepen onder de Terschellinger vlag. Deze vlaggen hadden destijds maar liefst 10 banen. Boven- en onderaan de vlag die we nu kennen, zaten de banen van de Nederlandse vlag, omdat in 1615 het eiland in het bezit kwam van de ‘Staten van Holland’. De witte baan onder de groene ontbrak. Op een afbeelding van een vlag uit 1783 zijn zelfs tussen de twee rood-wit-blauwe banen maar liefst 9 banen in rood, blauw, geel en groen te zien, maar deze vlag zou de gezamenlijke vlag van Vlieland en Terschelling geweest zijn. Dat zoveel schepen ervoor kozen om onder Terschellinger vlag te varen, lag aan het feit dat de ‘drossaards’ (het bestuur) van Terschelling, net als de ‘Heeren’ van Ameland, zeebrieven uitgaven, welke een soort paspoort waren waarin ‘heeren, admiralen en capiteynen’ verzocht werden het schip en toebehorende goederen ongehinderd te laten passeren. De eilander vlaggen boden dus in feite enige bescherming en zorgden voor een snellere doorgang in havens.

Hoezeer onze gasten van Terschelling en de vlag houden bleek afgelopen week maar weer tijdens het NOS journaal. In een item over de restauratie van paleis het Loo, kwam de kamer van Prins Bernhard in beeld. Een betrekkelijk sober ingerichte herenkamer in roodbruine tinten, met als opvallend detail in één van de stoelen een detonerend kussen in rood-blauw-geel-groen-wit, voorzien van een ankerlogo. De oplettende kijkers viel het gelijk op en op de sociale media kwam onmiddellijk de vraag hoe dat kussen daar gekomen is en met welke reden dit niet echt passende object na de restauratie in deze kamer tentoongesteld wordt. Zou Bernhard er zo aan gehecht zijn geweest? Vele opties werden geopperd. Had Prins Hendrik het bij één van zijn vele bezoeken aan het eiland meegenomen? Hadden de prinsesjes het gekocht voor hun vader toen ze in de Wierschuur op schoolreisje waren? Had Bernhard het aangeboden gekregen tijdens een bezoek aan het eiland? Misschien toen hij de reddingbootschuur bij Paal 8 opende? Of hebben de Terschellinger volksdansers het aangeboden tijdens één van de defilés op Soestdijk en is het niet, zoals Wim Sonneveld zei, achter de rododendrons verdwenen? Was het zeemanshandwerk? Was de achterkant misschien een robbenvacht van een door Prins Hendrik geschoten zeehond? Elke vraag zorgde voor nieuwe vragen. Mijn nieuwsgierigheid is in ieder geval zo geprikkeld dat ik misschien binnenkort toch eens ga informeren bij het Loo of zij meer weten over onze vlag in de ‘mencave’ van prins Bernhard. Mocht ik meer weten dan horen jullie het.

Ja, die vlag… Sommige mensen noemen het gedweep. Snappen niet dat we het niet laten kunnen om dingen die toevalligerwijs onze vijf kleuren hebben in de juiste volgorde te zetten als er even niemand oplet. Maar het is dezelfde trots waar ik het vorige week over had, die ons dat laat doen. Zouden de bewoners van de andere eilanden ook zo trots op hun vlag zijn? Er gaat een verhaal dat enkele Terschellingers in het verleden verbannen werden naar Vlieland. Bij hun vertrek hielden ze zich krampachtig vast aan de vlag, die vervolgens in tweeën scheurde. De Vlielanders moesten genoegen nemen met de onderste twee kleuren. En de vlag van Mauritius waarbij het wit ontbreekt? Daar zou ook een eilander beland zijn met een gescheurde vlag. Het rood, blauw en geel was er nog, samen met een strookje groen. Het wit ontbrak. Het zijn mooie verhalen, maar of ze waar zijn? In ieder geval is het waar dat wij de mooiste vlag hebben. Prins Bernhard was het daar vast mee eens geweest…

Tekst en bovenste foto: Nienke Meijvogel-Blom
Onderste foto: ANP