Normaal gesproken zouden over twee dagen 140 roeisloepen deelnemend aan de HT-race, de haven van Terschelling binnenvaren. Maar hoewel het deze keer minstens zo druk op Terschelling zal zijn, is het roei-evenement uiteraard afgelast. De HT-race voor roeisloepen bestaat sinds 1975. Het is de wedstrijd waar je als sloeproeier aan meegedaan moet hebben en we kunnen gerust stellen dat in Nederland het sloeproeien over lange afstand als sport, begonnen is op Terschelling.
Sinds 1966 werd er in de haven al een sprintwedstrijd voor roeisloepen gehouden; de Tom Bloem roeiwedstrijd. Begonnen als wedstrijd ter ere van de opening van het nieuwe gebouw van de zeevaartschool (WBS), maar later een jaarlijks terugkerende wedstrijd, die steevast gewonnen werd door het OKA18-team. Tegenwoordig is deze wedstrijd enkel nog voor basisschoolleerlingen en wordt hij op het duinmeertje van Hee gehouden. Jong geleerd, is oud gedaan.
Na jaren sprintwedstrijden, zouden de ploegen, en dan vooral die van de zeevaartschool, wel eens willen zien wie er zou winnen als men over langere afstand zou roeien. Er werd geopperd het kanaal tussen Dover en Calais over te roeien, maar daar gaf Gerrit van Leunen, praktijkleraar van de zeevaartschool en verantwoordelijk over de sloepen, geen toestemming voor. Hij was bang dat de twee net opgeknapte sloepen, de ‘Houtman’ en ‘De Rijp’ de verre reis niet ongehavend zouden doorstaan.
Als de WBS in 1975 honderd jaar bestaat wordt het plan van het lange afstand-roeien serieus aangepakt. Na een vergadering van 3 uur, met uiteindelijk 3 stemmers voor en 2 tegen krijgen de plannen voor deze sportieve tocht groen licht. De tocht mag gevaren worden na amper 2 weken training, maar wel na een medisch onderzoek voor de deelnemers van de WBS. (Anders kunnen er volgens arts David Smit ‘dooien vallen’.) De afspraak is wel dat de twee sloepen bij elkaar moeten blijven en er geen wedstrijdelement mag meespelen. 21 Juni 1975 varen de twee sloepen, met stuurlui Paul Boonstra (WBS) en Jaap Roos (OKA18) van Harlingen naar Terschelling. Het hoeft geen uitleg dat de sloepen uiteindelijk toch niet bij elkaar blijven varen omdat er sprake is van een flinke dosis rivaliteit. Met deze tocht is de basis voor de Harlingen-Terschelling roeirace gelegd.
In 1976 doen er drie groepen mee; twee van de WBS en de OKA18 in een eigen sloep. Het jaar daarop gaat het team van OKA18 verder onder de naam Schotse Vier, doet er weer 1 WBS team mee en twee teams van buitenaf; een team van zeevaartschool Vlissingen en kustvaartschool Harlingen. Hoewel het nog steeds niet officieel een wedstrijd is, doet het team van de Schotse Vier er alles aan om als eerste in de haven te zijn. Als het team van de kustvaartschool van Harlingen eerder vertrokken blijkt te zijn (ook de start is nog niet echt goed geregeld), besluit Jaap Roos met de ‘Barentsz’ ze in te halen door over de Jacobsruggen te gaan. De sloep loopt vast en de bemanning moet overboord om haar los te krijgen. Maar het lukt wel om als eerste de haven binnen te varen.
In de loop der jaren groeit het aantal deelnemers en wordt de organisatie een serieuze aangelegenheid. Langzaam sluipt het wedstrijdelement binnen en wordt de tocht een race. In 1978 presteren de jonge roeiers van de Oranje Nassau kustvaarschool in Harlingen het om de dag erop terug te roeien naar Harlingen. De HT- roeirace wordt die jaren op dezelfde dag geroeid als de HT-zeilrace, die nu ook elk jaar nog gevaren wordt.
In de jaren ’80 breekt het wedstrijdelement echt door en sinds 1982 wordt de race geroeid op de dag na Hemelvaartsdag. Sinds dat jaar roeien er ook vrouwen mee en wordt de start ook een stuk serieuzer aangepakt. In de loop der jaren komen er meer prijzen en meer sponsors. Het is de eer om als eerste de haven van Terschelling binnen te lopen, maar de officiële winnaar wordt pas een dag later, na de berekeningen met de handicaps van alle verschillende sloepen, bekend gemaakt.
Al jaren wordt de zaterdag na de HT-race de Sagittarace gehouden, een wedstrijd op het wad voor zeilsloepen. Als in 2013 de HT-race door het slechte weer afgelast wordt, wordt er als alternatief een wedstrijd bungee-roeien georganiseerd door de uitvinders van deze sport; Stichting Roeisloep ‘Stad Kampen’. De roeiers zijn zo enthousiast dat hiermee een nieuwe traditie is geboren. De zaterdag na de HT-race meten de roeiers hun krachten tegen een stuk elastiek.
Het hele roeiersfeest gaat net als vorig jaar niet door. Er wordt met de HT-race altijd rekening gehouden met het tij, zodat de roeiers zoveel mogelijk de stroom mee hebben, maar door corona hebben we allemaal de stroom al ruim een jaar tegen. Eigenlijk is het net roeien, je moet het met z’n allen doen, anders kom je niet vooruit: ‘Haal op!... Gelijk!’ En soms is het bungee-roeien, twee meter vooruit, een achteruit. Het is niet even niet anders, we moeten roeien met de riemen die we hebben.
Bron: Haal op gelijk, HT-race journaal 1975-1999
Foto's: P. Sytema, H. Drost
Tekst; Nienke Meijvogel-Blom