Verhalen uit ’t Huys

Welkom

Het blijft in deze tijd voortdurend onzeker wat er door kan gaan en wat niet. Dachten we vorig jaar dat alles nu weer zou kunnen, het blijkt toch niet zo te zijn. De Sundrums kunnen helaas ook dit jaar niet langs de deuren. Gelukkig kon Sinterklaas zijn schip gewoon afmeren in de haven en konden de kinderen, in tegenstelling tot vorig jaar, hem een warm welkom heten. En hoewel de oude baas en zijn Pieten gelukkig kerngezond waren, bleek zijn trouwe, witte paard helaas ziek te zijn en moest vervangen worden door het donkere reservepaard.

Vrij

Verhalen van ’t Huys: Interview met Elske van Rees.

Het is de middag van de marathon; de ‘Berenloop’ en hoewel we een prachtige ijsbeer in de museumtuin hebben staan, kunnen we er rekening mee houden dat er vanmiddag niet veel bezoekers komen. Een mooi moment om Elske van Rees, de nieuwste vaste medewerkster van ’t Behouden Huys, wat vragen te stellen.

Inspiratie

Een jaar geleden, tijdens de eerste lockdown, kreeg ik de vraag of ik elke week iets wou schrijven voor de facebookpagina van het museum, zodat we ondanks de sluiting, zichtbaar zouden blijven voor het publiek.

Bessenkoorts

Pieter Sipkes Cupido is de eerste die ochtend in 1839. Het is nog niet eens echt licht. Met de oude Bruun in draf gaat hij langs de vloedlijn. Zijn ogen speuren het strand af. De wind is vannacht gaan liggen, maar wat een storm hebben ze gehad.

Reddingboot Brandaris

Het is 23 oktober 1921 als de eerste reddingboot ‘Brandaris’ in een zware storm de haven van Terschelling uitvaart. Met gemengde gevoelens zal ze nagekeken zijn door de eilander bevolking.

Vakantie

Deze week even geen ‘museumstukje’ van ondergetekende. Als jullie dit lezen zit ik voor een korte vakantie op de Veluwe. Geen historisch stukje dus, maar voor mij toch nostalgische gevoelens. Is het niet net deze week van oktober, de week voor de landelijke herfstvakantie, dat veel Terschellingers al decennialang op vakantie gaan?

Op Terschelling loopt het wel los…

Burendag

Twee weken geleden schreef ik over Buurt Bankjes Dag en over het feit dat het samenkomen met de buren bij de stoepbankjes op Terschelling niet een vaste, jaarlijkse dag nodig had, maar meer een algemeen ‘gebruik’ was; gewoon even gezellig samen zijn en de laatste nieuwtjes uitwisselen. Naar aanleiding van dat stukje werd ik gebeld door Gossen Smit.

Naar strand

Wat is dat toch met die eigenwijze eilanders en de haat-liefde verhouding met het strand? Ik dacht vroeger dat het bij ons thuis alleen zo was, maar hoe vaker ik het met eilanders over ‘strand’ heb, hoe meer ik dezelfde ervaringen hoor. Laten we het eerst even over iets taalkundigs hebben, want zelfs daarin zijn we wat dwars.

Stoepbankjes en stoeppalen

Ik wist niet eens dat het bestond, maar afgelopen zondag, was het Grote BuurtBankjesDag in Nederland. De ‘BuurtBankjesDag’ is in het leven geroepen om buren meer met elkaar te verbinden. Door het plaatsen van een bankje voor je huis, creëer je een gemakkelijke manier om buurtgenoten te ontmoeten.

Verhalen uit ’t Huys: interview met Alette van Ommen

‘Ik kan gewoon niet kiezen, ik vind zoveel dingen leuk.’

Maison Préservée

‘Wat een prachtig museum is dit. Heel verrassend.’
‘Dank u wel, dat horen we graag.’
‘Het is veel groter dan we dachten, maar ook de manier waarop de verhalen verteld worden… Het blijft op deze manier zoveel beter hangen..’

Fan wa-en-da bisto er ien?

‘Fan wa-en-da is dat er ien?’ ‘Oh, dat is Nienke van Jans van Trijn’. Zo zou het kunnen gaan op Terschelling als mensen zich afvragen wie ik ben. Het is nog steeds vrij gebruikelijk om, niet een achternaam te noemen, maar een deel van de stamboom op te zeggen.

Striper Wyfke

Daar stond je dan, deze week 355 jaar geleden. In de verte zag je de rookpluimen nog opstijgen boven de resten van de huizen van West, die door de Engelsen in de as waren gelegd. Het gebulder van de kanonnen was gedurende de nacht verstomd.

Schieten maar

Het is al vier uur geweest als er nog twee bezoekers binnenkomen: ‘We hebben niet geboekt, maar kunnen we toch het museum even bekijken?’ Ik leg uit dat het qua drukte vandaag gemakkelijk had gekund, maar dat het nu toch een beetje te laat is. Het is zo zonde als je maar de helft kan zien. ‘Maar het duurt toch maar een half uurtje?

Zomer

‘Bent u op Terschelling geboren? Hoe is dat nou om hier op te groeien?’ Het is een van de vragen die me regelmatig tijdens de baliediensten in het museum gesteld wordt. Als ik dan vervolgens antwoord geef is het één van die momenten dat ik een vals stemmetje in mijn hoofd hoor zeggen: ‘Hoor…oma vertelt’. Ik heb zelf nog wel eens het idee dat mijn jeugd nog maar enkele jaren achter me ligt.

Vooroordelen

Gelijk als we open gaan staat er een jongen op de stoep. Puber nog. Of hij een entreekaartje mag. Mijn collega zegt dat dat prima gaat, omdat er nog maar heel weinig mensen gereserveerd hebben voor vandaag.

Eng

‘Ik heb alle verhalen gezien!...Nou ja, op één na dan”, zegt vrolijke vent van een jaar of 10 enthousiast als hij na het museumbezoek weer bij de balie uitkomt. ‘Eén verhaal heb ik niet gekeken…nou ja, heel even. Maar ik vond het wat te eng’, erkent hij eerlijk. Gelukkig maar, bij een baliemevrouw hoef je niet stoer te doen en mag je rustig zeggen dat je iets eng vindt.

Souvenirs

Bagasten

Rond 1900 reist men al naar Terschelling.

Expeditie Willem Barentsz

Dominee Grevesteyn

Het voordeel van het coronaveilige eenrichtingsverkeer in het Behouden Huys, is dat de bezoekers langs alle kamertjes, zolders en exposities worden geleid. Voorheen zeiden we altijd: ‘Dwaal lekker rond.’ Nu is het: ‘Houd u zich vooral aan de aangegeven route.’ Voor de coronatijd kwam het vaak voor dat mensen onbewust dingen overgeslagen hadden.

I'll be back!

Sinds 2019 is het Behouden Huys ook meldpunt voor archeologische vondsten. Soms komt er iets ‘boven water’ dat mogelijk van archeologische waarde is. Zo’n vondst kan veel informatie geven over de eilander geschiedenis. Maar ook voor jezelf is het leuk meer over het voorwerp te weten te komen. In het museum is vaak wel iemand aanwezig die je meer kan vertellen over je vondst.

Welkom!

Eindelijk, we mogen weer open!
Bijna een half jaar hebben we geen bezoekers mogen ontvangen, maar zaterdag gaat de deur weer open.

Blij heimwee

De eerste keer dat ik een ‘stukje’ schreef voor de facebookpagina van het Behouden Huys zei ik dat we allemaal ons eigen mini-museum maken, met mooie herinneringen. Voorwerpen die ons aan een voorouder of mooie periode doen denken, souvenirs, kunst in de vorm van (kinder)tekeningen, oude foto’s… Vaak niets wat echt museumwaardig is, maar voor onszelf wel heel waardevol.

Pinksterblommen en motoren

Nog een paar dagen en dan is het pinksteren, het weekend dat Terschelling voorheen overspoeld werd met ronkende motoren. Het aantal is de laatste jaren flink afgenomen. In de jaren ’70 en ’80 moet het motorgehalte in het Pinksterweekend het grootst zijn geweest. Nietsvermoedende badgasten die voor het eerst op het eiland waren, kregen soms de schrik van hun leven.

Sloeproeien

Normaal gesproken zouden over twee dagen 140 roeisloepen deelnemend aan de HT-race, de haven van Terschelling binnenvaren. Maar hoewel het deze keer minstens zo druk op Terschelling zal zijn, is het roei-evenement uiteraard afgelast. De HT-race voor roeisloepen bestaat sinds 1975.

Vrijheid

Vrijheid

Douglas Jillings voelt voor mij een beetje als een oudoom die ik nooit gekend heb. Mijn leven lang hoort hij al bij onze familie en toch is hij geen bloedverwant. Tussen de oude foto’s van mijn jeugd zit er eentje waar ik op sta als tweejarige, bij het graf van Douglas.

Koninklijk bezoek

Op 27 maart 2019 bracht koning Willem-Alexander in het kader van ‘Samen Doen’ een bezoek aan Terschelling. Hij sprak met vrijwilligers van de KNRM, met iemand van de oude zeemansverzekering ‘De Buul’, met mensen van het bunkermuseum en met de buren van Oosterend.

Vrouwen staan hun mannetje

Gek is dat toch, dat geschiedenis meer voor je gaat leven, op het moment dat je beseft dat de mensen, afgebeeld op oude foto’s, gewone mensen waren, zoals jij en ik, die gewone dingen deden, alleen in een andere tijd. Foto’s van vrouwen in Terschellinger klederdracht, zie ik wel vaker op Facebook voorbijkomen, maar daarop wordt duidelijk geposeerd. Maar deze foto, daar bleef ik naar kijken.

Kaaimaneiland

Afgelopen week kwamen er weer twee schepen in de problemen op de Noordzee boven de eilanden. Met een dubbel gevoel werden de nieuwsberichten in de gaten gehouden. Aan de ene kant kolkt het juttersbloed. Aan de andere kant weten we na de ramp met de MSC Zoë dat het niet altijd feest is.

Verhalen uit ’t Huys: interview met Dorine Vleeshouwer

‘Het voelt als een voorrecht om tussen zoveel moois te mogen werken.’

Kunst

‘Stel je nou eens voor dat men over 100 jaar nog ergens een verdwaalde Happy Stone vindt. Wat zou men daar dan van denken?’

Welterusten!

‘Is dat nog een echte bedstee daar achter u?’ Het is een van de meest gestelde vragen tijdens mijn baliediensten in het Behouden Huys. Ik leg dan uit dat de deurtjes en de betimmering inderdaad van een bedstee zijn die oorspronkelijk in een Terschellinger boerderij zat. Het houtwerk is mooi bewaard gebleven en op maat gemaakt om als kastruimte achter de balie te dienen.

Over pechvogels en kamikaze-eenden

Vorige week las ik een artikel over een zeearend die bij een botsing met een windmolen doormidden was ‘gewiekt’. Met recht doodzonde. Vogels en hoge objecten en gebouwen zijn nooit zo’n goede combinatie geweest. Heeft de Brandaris vele zeevarenden gered, met heel veel vogels liep het destijds door onze vuurtoren een stuk minder goed af.

Potsjekoek

Elk gebied heeft zijn eigen lekkernijen en specialiteiten. En de vaste bezoekers van het eiland weten dat dat op Terschelling niet anders is. De cranberryproducten zijn waarschijnlijk het meest populair bij onze gasten. In normale tijden lekker op een terrasje met koffie en een van de vele soorten cranberrygebak.

Verhalen van ’t Huys; een blik achter de schermen

Voor we aan de woensdag-museumdag-teksten op de sociale media begonnen, hebben we eerst met een groepje medewerkers overleg gehad over onderwerpen waar ik het over zou kunnen hebben. Een van de onderwerpen was: ‘Wat is je favoriete voorwerp of ruimte in het museum?’. Tot nu toe zijn er nog genoeg andere dingen om het over te hebben, maar ik heb er wel over nagedacht.

Ter land, ter zee en in de lucht

Op het moment dat ik dit schrijf ben ik net terug van een glibberige, korte hondenuitlaatronde over de zwaar beijzelde grond. De ijzel luidt het einde van de winterse periode in. Volgend weekend 15 graden meldt het weerbericht. We hebben even mogen proeven aan een ouderwetse winter, al duurde het korter dan verwacht.

Wonderlijke winters

Twee weken geleden schreef ik over de strenge winter op Terschelling in 1987 en ik vroeg me af of we ooit nog een echte winter zouden krijgen. Ik dacht daaraan terug toen ik zondagavond voor het slapen gaan de honden uit moest laten, terwijl het windkracht 8 was en de sneeuw door de straten stoof.

Hoengelottesekjyshôlder

Toen ik vorige week mijn stukje over winter schreef, moest ik toch even appen met een collega: ‘Hoe schrijf je duuntsjedellen? Met een û of met dubbel u?” Zij moest het ook nakijken. Ze kwam beide schrijfwijzen tegen, maar toevallig ook een bericht dat ‘duuntsjedellen’ in 2014 uitgeroepen was tot mooiste woord van de Terschellinger dialecten. Ik heb me dan ook maar aan die dubbele U gehouden.

Wintersport

Het was in januari 1987 dat door een grapje van moeder natuur Terschelling even dé wintersportplaats van Nederland was. Nergens was een vlokje sneeuw te bekennen, behalve op de wadden. Op Terschelling viel binnen 24 uur maar liefst 80 centimeter sneeuw.

OKA18

Het was 22 januari 1966 en er hing een dikke mist. Het Russische schip ‘OKA’ was geladen met kunstmest en voer in de scheepvaartroute, ten noorden van Terschelling toen het aangevaren werd door het Liberiaanse motorschip ‘Flora-M’. De Flora M werd met een gat in de romp, door de ‘Holland’ en de ‘Stortemelk’ van rederij Doeksen naar IJmuiden gesleept. De ‘OKA’ en haar bemanning waren minder gelukkig.

Vergadercultuur

Uitzicht

Met toeters en bellen het oude jaar uit.

En dan zit het er alweer op. Dat vreemde 2020, waarop alles opeens anders werd. We gaan ervan uit dat door een oude traditie in China; de markt in Wuhan waarop levende dieren verhandeld worden, een groot deel van tradities elders in de wereld geen doorgang konden vinden. Het is onwerkelijk dat door één zo’n gebruik de hele wereld op zijn kop staat. Gelukkig zijn de meeste landelijke of plaatselijke tradities een stuk minder schadelijk.

Interview met museumbezoeker Mieke Boode

Tukker op Terschelling: ‘Het is onmeunig mooi’.

Oh dennenboom

Het zal een eenvoudige kerst worden dit jaar. Geen tafels vol gasten, minder discussies over bij wie op welke dag het kerstdiner genuttigd zal worden, of er toch niet nog twee extra mensen bij kunnen en hoe de tafelschikking moet zijn. Geen keuzes of we thuis blijven of uit eten gaan en waarschijnlijk ook geen stress of de pannen wel groot genoeg zijn.

Verhalen uit ’t Huys deel 2: Even voorstellen: Cora Nieveen

Sundrum

Weerzin-weckend

Een wonderlijke tijd

Herinneringen en erfenissen